Algemene Beschouwingen: gematigdheid of schaalsprong?
Bij de Kadernota bepaalt de Raad de grote lijnen van het beleid voor het volgende jaar: waar liggen de uitdagingen en waar moet de gemeente op inzetten. Bij de algemene beschouwing kunen we reflecteren op wat écht belangrijk is. Moeten we gematigd zijn of ons klaarmaken voor een sprong?
Twee manden geleden was het feest: op 27 april 2024 vierde de Koning zijn verjaardag in Emmen. Er is een ongekende energie losgekomen van onze inwoners. Niet alleen hossend in een oranje shirt, maar een enorme bak positiviteit die bijna on-Emmens is.
Bij het debat over de bijdrage aan Koningsdag ging het ook over trots. Niet alleen in positieve zin. De ChristenUnie wees ook op de keerzijde daarvan en stelde daartegenover de deugd van gematigheid. Want hoe mooi het feestje ook is, laten we de juiste maat aanhouden. Dat is niet sober of zuinig, maar in proportie. Passend bij Emmen.
Het aanhouden van de juiste maat is zo belangrijk, omdat we anders zo snel doordraven in onze behoefte. We willen het onderste uit de kan, we willen steeds meer en verleggen onze grenzen. We verlangen ernaar steeds belangrijker of aantrekkelijker te zijn.
Dat het zo hard bergaf zou gaan, had ik in januari ook niet voorzien. Want deze Kadernota staat bol van meer, meer, meer. Meer woningen, meer inwoners, meer werk en een betere bereikbaarheid. En de uitspraak om méér dan de huidige ambitie te groeien.
Sta je dan, met je oproep tot gematigheid. Het lijkt aan dovemansoren gericht.
Tegelijk ziet de ChristenUnie ook de andere kant van dit rijtje onverzadigde behoeften.
Onze gemeente staat voor grote uitdagingen. We zitten in lastig sociaal-economisch gebied. En geografishc moeten we zelfstandig zijn: grote economische kernen liggen ver weg. We moeten onszelf weten te redden; we moeten zelf voor onze voorzieningen zorgen. Om dat te behouden voor onze inwoners is een schaalsprong nodig. Anders houden we Emmen niet op peil.
Dus zelfs met onze oproep tot gematigheid onderschrijven we deze ambitie om te groeien. Misschien is dat wel de juiste maat voor Emmen in de toekomst.
Wonen
Bij de begrotingsbehandeling in november hebben we bij motie verzocht om een analyse van de knelpunten in de woningmakrt van Emmen. Het ging daarbij om de kwaliteit van woningen gerelateerd aan duurzaamheid, en de bediening van doelgroepen.
Uit die analyse blijken een paar zorgelijke knelpunten. (1) De wachttijden voor huurwoningen loopt op en (2) de bouw van nieuwe huurwoningen is onzeker. (3) De kwaliteit van woningen dreigt te verminderen omdat het onrendabel is voor ontwikkelaar. (4) Er wordt niet voor alle doelgroepen voldoende bijgebouwd, met name niet voor senioren, starters, statushouders, of mensen met een zorgvraag.
Als begin van de oplossing stellen we nu een pot met geld beschikbaar van € 5 miljoen. Maar de ChristenUnie wil ook dat er concrete oplossingen en maatregelen komen: mensen moeten goed kunnen wonen! De plannen voor deze concrete maatregelen moeten we na de zomer al kunnen zien.
Nedersaksenlijn
Ook op het thema bereikbaarheid zien we dat een schaalsprong nodig is. De ChristenUnie is vooral een groot voorstander van de Nedersaksenlijn (de spoorverbinding tussen Groningen en Enschede via Emmen). Dat we nu aan de gang gaan met een ruimtelijke uitwerking en ontwikkelvisie vinden wij goed. We kunnen niet wachten tot de trein gaat rijden.
Brede Welvaart
Er staan in de Kadernota ook signalen waar we ons zorgen over maken. Het speciaal onderwijs heeft voor komend schooljaar niet de capaciteit om alle leerlingen een plek te geven. Relatief veel huishoudens hebben te maken met energiearmoede. Er is sprake van wachtlijsten in de jeugdhulp, de GGZ en de Wmo.
Als het beter gaat met onze gemeente, vinden wij dat het met iedereen beter moet gaan. En als we een schaalsprong willen maken, moet iederen kunnen meekomen.
Daarvoor kennen we het begrip 'brede welvaart'. Maar dat komt in deze Kadernota niet terug. Wel is het een belangrijk onderdeel van de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe. Daarin wordt onder andere samengewerkt om brede welvaart beter inzichtelijk te maken. Als ChristenUnie vinden we dat dit ook in onze begrotingscylcus en -documenten zwaarder mag meewegen.
Financiën
Een belangrijk onderdeel van deze Kadernota is de financiën van de gemeente. Structureel gaat het goed, maar we houden niet veel over. Daardoor is het moeilijk om écht nieuw beleid op te zetten.
Tegelijk zit er veel geld in onze reserves. Dat moeten we niet blijven oppotten, maar inzetten voor onze samenleving. De keuze voor de thema's Wonen, Infrastructuur, Campus, Emmen Centrum, Strategische investeringen, en de Bedrijfsvoering kunnen we volgen. Maar we vinden de uitleg niet voldoende om zomaar geld aan uit te geven.
In totaal zetten we daarvoor nu € 24 miljoen opzij. Dat is goed, maar geld voor concrete plannen moet wel via de Raad worden aangevraagd. Anders is er nu een te grote blanco cheque. Als ChristenUnie staan we voor duidelijke orde in onze gemeentefinanciën en houden we als Raad het budgetrecht.
Personeel
Als ChristenUnie maken we ons ook zorgen over onze gemeentelijke organisatie. Want we zien krapte op de arbeidsmarkt; mensen staan niet in de rij om bij de gemeente te werken. Tegelijk willen we onze taken blijven uitvoeren: een ruimhartig sociaal beleid, brede welvaart bevorderen, voorzieningen op peil houden, én het werken aan de schaalsprong van Emmen.
De reactie van wethouder Bos (Wakker Emmen) is ons op het lijf geschreven: het schuurt hier. We zullen dan ook keuzes moeten maken, want niet alles kan en zeker niet tegelijk.
Het maken van die keuzes, in het omgaan met schaarste, is een taak voor de politiek. Laten we daarin zoeken naar de juiste maat voor een toekomstig Emmen.
